Właściwie dobrana strategia konkurencyjna przyczynia się do stabilnego rozwoju biznesu, pozwala na tworzenie przewagi konkurencyjnej i zwiększa przychody firmy. Pomaga to przetrwać w ciągle zmieniających się warunkach rynkowych i utrzymać się na powierzchni w czasach kryzysu.
Termin „strategia konkurencji” został po raz pierwszy użyty w 1998 roku przez Michaela Portera. Jej celem jest ustalenie, które czynniki (przewagi) sprawiają, że oferta firmy jest atrakcyjniejsza od konkurencji, i podjęcie na tej podstawie odpowiednich działań, które pomogą przedsiębiorstwu uzyskać wysoką pozycję na rynku lub utrzymać aktualną. Strategie konkurencyjne mogą mieć charakter obronny lub atakujący, ale zawsze służą wchodzeniu w interakcję z rywalami branżowymi. Porter wyróżnił trzy podstawowe rodzaje strategii konkurencyjnej.
Istotą tej strategii jest dążenie biznesu do minimalizacji kosztów produkcji i sprzedaży. Pozwala to zapewnić szerokie pole do manipulacji ceną przy odpowiednio wysokiej rentowności. Przy niższych kosztach produkcji niż u konkurentów firma ma możliwość zwiększenia swojego udziału w rynku dzięki niższym cenom.
Takie podejście wymaga poszukiwania oszczędności w tych działalnościach firmy, w których jest to możliwe – produkcja, marketing i in. Przy tym należy pamiętać, że produkt musi zachować wysoką jakość, a jego cena nie może być poniżej średniej rynkowej. Konieczne jest uważne i ciągłe monitorowanie wszelkich zmian w technologiach, aby wybrać najbardziej wydajną i opłacalną z nich do późniejszego wdrożenia we własnej produkcji. Niezbędna jest również ciągła modernizacja, a nawet wymiana sprzętu w jak najkrótszym czasie.
Biorąc pod uwagę, że strategia minimalizacji kosztów wymaga dość dużych nakładów na jej wdrożenie, jest to rozwiązanie głównie dla dużych przedsiębiorstw.
Strategia konkurencyjna oparta na zróżnicowaniu produktów polega na zaoferowaniu rynkowi artykułu, który różni się od tych konkurencyjnych. Wyjątkowość towaru jest dla klientów pewną wartością dodaną, za którą są gotowi zapłacić cenę powyżej średniej rynkowej. Strategia zróżnicowania może zakładać również wytwarzanie rozszerzonej gamy produktów, które funkcjonalnie nie różnią się zbytnio od siebie w tym zakresie. Poszerzenie asortymentu osiągane jest poprzez drobne zmiany w produktach, np. w kolorze, kształcie i szeregu parametrów technicznych. Dzięki temu firma może dotrzeć do większej liczby konsumentów i zapewnić im bogatszy wybór.
Strategia koncentracji opiera się na wyborze wąskiej sfery konkurencji w ramach danej branży. Firma dostarcza swój produkt do klientów w określonym segmencie lub grupie segmentów. W tym przypadku strategia jest optymalizowana specjalnie na potrzeby wąskich segmentów, a firma dąży do uzyskania przewagi konkurencyjnej wyłącznie w nich.
Strategia konkurencyjna jest wybierana na dość długi okres – od 3 do 5 lat – dlatego należy wziąć przy tym pod uwagę szereg czynników:
Nie ma uniwersalnej strategii konkurencyjnej, która byłaby odpowiednia dla wszystkich. Strategie konkurencyjne są opracowywane lub dostosowywane do konkretnej firmy po wzięciu pod uwagę jej priorytetów i możliwości.
